Splice

Tytuł: Splice/Istota
Produkcja: Kanada, Francja, 2009
Gatunek: Horror (?) SF.
Dyrekcja: Vincenzo Natali
Za udział wzięli: Pianista, Ana z Dawn of the Dead
O co chodzi: Nerdy zostają rodzicami.

Młody coś

Jakie to jest: Kinematografia kanadyjska nas ostatnio nie rozpieszcza. Jest to tym bardziej smutne, iż był taki okres kiedy dostawaliśmy z tego kraju, co to „przytulają w nim drzewa”, wiele przyzwoitych filmów, które zyskały status kultu. Jest to zasługą przede wszystkim Davida Cronenberga i między innymi z tego powodu każdy reżyser, który dzisiaj „buja się” między Hollywoodem a rodzimą kinematografią próbuje w jakiś sposób odświeżyć jego przepis na komercyjny sukces, który przy okazji nie pohańbi autorskiej godności.

Tutaj ciśnie się na usta zasadnicze pytanie – czy reżyser filmu Splice, Vincenzo Natali, ma prawo pretendować do miana „drugiego Cronenberga” albo „drugiego po Cronenbergu”? Pewnie ma – Cube był w dechę (chociaż bazował na średniometrażówce Jima Hensona pod tym samym tytułem), podobnie jak i kolejne – Cypher oraz Nothing. Trzeba jednak pamiętać, iż to co stanowi o wyjątkowym charakterze danego reżysera jest umiejętność wypracowania kompromisu pomiędzy jego stylem, a żelaznymi zasadami kina gatunków. Problemy pojawiają się w momencie, gdy decyduje się on na „zapożyczanie”.

Słodki stworek

Zacznijmy jednak od początku. Oto mamy bardzo utalentowanego nerda (Clive) i jeszcze bardziej utalentowaną nerdówkę (Elsa), którzy specjalizują się w wątpliwej pod względem moralno-etycznym branży opracowywania nowych form życia w laboratoriach N.E.R.D. W pewnym momencie para bohaterów postanawia iść wbrew zaleceniom bossów tworząc nową istotę – bazując nie tylko na DNA zwierząt, ale także człowieka. W ten oto sposób doprowadzają do powstania DREN – humanoidalnej hybrydy, która rośnie jak na przysłowiowych drożdżach. Wkrótce z dziewczynki przeistacza się ona w dorosłą kobietę, przejawiającą ukryte instynkty.

Nawiązania do Gatunku Donaldsona cisną się same – laboratoria, łączenie ludzkiego DNA z innym, dziewczynka, przyspieszony rozwój, metamorfoza – wszystko to przekłada się na niemal przekopiowany schemat fabularny. Ideą takiego zabiegu było zapewne mało odkrywcze ze strony reżysera i/lub producenta przekonanie, iż w tej historii drzemie ogromny potencjał gotowy do wykorzystania przez ludzi kompetentnych, a nawet utalentowanych, nawet jeśli dysponowaliby mniejszym budżetem i nie byłoby ich stać na szwajcarskiego mistrza designu. W tym podejściu kryła się jednak pewna pułapka, w którą można było łatwo wpaść popełniając pierwszy z siedmiu grzechów głównych.

Korporacja knuje

To podejście przełożyło się na wdrożenie drugiego zestawu nawiązań, zwłaszcza jeżeli chodzi o postacie i poruszaną tematykę filmu – wyraźne są tu wpływy stylu Cronenberga. Wszystko rozgrywa się w zawężonej przestrzeni (laboratorium, farma) gdzie obserwujemy budzącą się naturę tytułowej istoty. Również fakt, iż film koncentruje się głównie na czynniku ludzkim, umieszczając relacje między bohaterami na pierwszym planie kosztem designu prezentowanego świata, można potraktować jako bardzo ambitne podejście do całego projektu.

Takie były zamiary, ale szybko pojawiły się problemy, na które przy procesie filmowego Splice’a, nadział się zarówno Del Toro jak i Natali. Fabuła Gatunku być może jest prosta/prymitywna i zaniedbana. Podstawową jej funkcją wydaje się być napędzanie do kin wiadomej grupy wiekowej poprzez wystawianie jej na działanie trzech stymulantów – seksu (niemal święte piersi Natashy Henstridge), strachu (design Gigera) i przemocy (Madsen z giwerą). Każdy z tych elementów spełnia ważną funkcję i wbrew pozorom nie można pominąć któregoś z nich, aby nie otrzymać filmu pozbawionego ogólnego partactwa.

Panna na desce

Zarówno Natali jak i Del Toro uparli się, aby zapożyczyć motyw erotycznej otoczki tak charakterystyczny dla ludzkiej natury Sil i inkorporować go do posiadającej cechy człowieka i zwierzęcia DREN. W efekcie ich zamiar nadania seksualności dorosłej wersji istoty stworzonej przez Clive’a i Elsę udowodnił jedno – w filmie o potworach nie warto czynić „pięknej bestii” tylko „piękną i bestię”. Powab jaki rozsiewa za sobą DREN ma być z założenia ponadgatunkowy, ma ona rozbudzać coś więcej niż tylko prymitywną erotykę charakterystyczną dla gatunku homo sapiens. Niestety ostateczny efekt to dziwna/niebezpieczna mieszanka uczuć jakich doznaje się na widok pobitego szczeniaka, nieszczęśliwego dziecka, uwięzionego ptaka, zniewolonej dziewczyny i wyuzdanej nimfomanki.

Zachodzę również w głowę, czy aby na pewno ostatecznym celem Natali’ego była realizacja tego filmu podług przynajmniej podstawowych zasad „kina z dreszczykiem”. Podczas oglądania Splice ani razu nie załomotało mi szybciej serce, ani razu nie dane było odczuć atmosfery zagrożenia jakie wisiało nad bohaterami – a nawet, jak już się na coś zbierało, to ich ostateczny los pozostaje obojętny. Powrócę tu znowu do postaci DREN – pomysł, aby wczesne stadium jej rozwoju prezentować za pomocą komputera okazał się chybiony. Sztuczne animowanie niemowlęcego stadium hybrydy i uzupełnianie jej dorosłej postaci o bardziej nieludzkie elementy skutkują w dość niejasnej funkcji, jaką ma spełniać ta postać. Omawiany zabieg na dłuższą metę nie uczynił jej erotycznej, strasznej ani nawet obrzydliwej. Widz skupia się na atrakcyjności samego designu i modelingu typu CGI, a nie wyjątkowości „potwora”.

Doom-scenka

A jak wyszedł ten film od strony, na której reżyserowi zależało najbardziej? Całkiem nieźle. Opowieść o dwójce utalentowanych nerdów mających problemy z rodzicielstwem ma silne podstawy i jest nieźle poprowadzona. Adrien Brody, który ostatnio zasmakował w produkcjach opowiadających o ludziach i potworach, jest przekonywujący w swojej roli niedojrzałego geniusza (Clive). U jego boku Sarah Polley, grająca niepozbawioną problemów natury emocjonalnej Elsę. Mimo całkiem fajnego zarysowania tej pary (denerwuje jedynie zbyt nachalne podkreślanie ich nerdyzmu), to trochę im brakuje do postaci Setha Brundle (Goldblum) i Veroniki (Davis) z Muchy. To nie byłoby zarzutem, gdyby nie reżyser, który chciał się popisać ambicją w odniesieniu do dziedzictwa Cronenberga. Trudno uwierzyć, że Natali spędził nad tym projektem aż 12 lat. Czy nie można było pomiędzy wypadem od jednego sponsora do drugiego popracować nad bardziej emocjonującą historią, która stałaby na własnych nogach?

Film jedynie nie zawodzi na poziomie humorystycznych nawiązań. O ile film Cronenberga próbował nam wmówić, iż ze skrzyżowania niedojrzałego naukowca o semickim pochodzeniu z kanadyjską dziennikarką wyjdzie człowiek-mucha, tak Natali rozwija tę myśl ukazując nam efekt współpracy znerdziałego naukowca o wspomnianych korzeniach z nerdówką o kanadyjskim pochodzeniu w postaci Francuzki z ogonem i harpimi nogami.

Splice jest dość trudno ocenić. Cele jakie obrali sobie Natali i Del Toro – zaprojektować/pokazać ponętniejszą istotę niż w Gatunku i zrobić film równie głęboki co Mucha, nie zostały osiągnięte. Merytorycznie film został zrealizowany na przyzwoitym poziomie, ale brakuje w nim oryginalnych, zapadających w pamięć elementów.

Do jednego obejrzenia na ekranach waszych telewizorów.

Ocena (1-5):
Bestia: 3
Nerdy: 4
Nawiązania: 3
Fajność: 4

Cytat: Yeah, I’m a nerd.

Written by: Atue

Komenty FB

komentarzy